تحلیل جامع صنعت پالایشگاه همراه با مقایسه ۶ شرکت + محاسبه ضریب پیچیدگی

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، در میان گروه ها و صنایع مخلتف حاضر در بازار سهام ، شرکت های پالایشگاهی جایگاه و اهمیت ویژه ایی برای فعالان داشته و این گروه از زمان حضور در بازار با نوسان های مثبت و منفی معنادار و حاشیه هایی ، به یکی از پر ریسک ترین و پربیننده ترین و مطرح ترین گروه ها تبدیل شده است.

در این میان واحد مشاوره و تحلیل کارگزاری بانک آینده تحلیلی جامع از این صنعت و مقایسه 6 شرکت در بورس و فرابورس را همراه با محاسبه ضریب پیچیدگی قبل و بعد از اجرای طرح های کیفی سازی ارایه کرده است.

شکاف قیمتی:

شکاف قیمتی یا حاشیه سود نا خالص فروش کلمه ای پر کاربرد در صنعت پالایش نفت و فرآورده های نفتی است که به فاصله بهای یک بشکه محصول تولیدی پالایشگاهی و یک بشکه نفت خام دریافتی توسط پالایشگاه های اشاره دارد. این رقم، سود نا خالص بوده و تا تبدیل شدن به سود خالص کسری هایی را پیش رو خواهد داشت.

از مباحث مهم صنعت پالایشگاهی در سراسر جهان حساسیت سود این صنعت به نوسانات کاهشی یا افرایشی قیمت نفت خام و تغییر کرک اسپرد محصولات مختلف پالایشی است که برخلاف باور عموم، لزوما تغییر قیمت نفت، به سرعت تاثیر خود را بر کرک اسپردها نمی گذارد.

مطلب پیشنهادی: روانشناسی سرمایه گذاری در بورس و اثر آن روی سودآوری

هر چند پس از برقراری آرامش و ثبات نسبی در بازار نفت، کرک اسپردها هم به تبعیت از روند تاریخی خود فاصله شان را با قیمت نفت خام تطبیق می دهند. بالاترین شکاف قیمتی در بین فرآورده های نفتی مربوط به بنزین و پایین ترین آن مربوط به نفت کوره می باشد. استفاده از این فرصت جهت رشد و سودآوری پالایشگاه ها زمانی ممکن است که شرکتهای پالایشی توان تطبیق عملیات خود و قدرت پاسخگویی به نیازهای ایجاد شده در اثر شکاف قیمتی را داشته باشند. در ایران این مسئله به دلیل دستوری بودن میزان تولید محصولات و قیمت فروش آنها عملا کاربردی نخواهد داشت.

شکاف قیمتی بنزین و نفت خام

مقایسه پالایشگاه ها:

میزان سوددهی پالایشگاه ها تحت تاثیر عواملی چون قیمت نفت‌خام و در دسترس‌بودن آن، خصوصیات بازار منطقه‌ای، ظرفیت فرایندهای پالایشگاه، درجه پیچیدگی و کارآیی پالایشگاه است. معمولا پالایشگاه ها از یک بشکه نفت خام دریافتی 50 درصد آن را به بنزین، 30 درصد را به گازوئیل و 20 درصد را به نفت سنگین یا مازوت تبدیل می کنند و از این محل 10 تا 15 درصد سود خالص کسب می کنند.

اما در ایران بیشترین فرآورده پالایشگاهی نفت کوره است که دارای حاشیه سود پایینی بوده و تقاضای برای آن رو به کاهش است. به همین دلیل حاشیه سود پالایشگاه ها در ایران بسیار پایین است . در حال حاضر بر اساس گزارش ترازنامه انرژی کشور سهم تولید نفت کوره در سبد پالایش نفت کشور حدود ۳۳ تا ۳۴ درصد بوده و درحالی که در پالایشگاه‌های پیشرفته جهان این سهم بین صفر تا پنج درصد است.  

براین اساس با توجه به برآوردهای صورت گرفته برای اجرای طرح‌های کاهش تولید نفت کوره و بهبود کیفیت تولید فرآورده‌های جایگزین در هر یک از پالایشگاه‌های نفت کشور به حدود ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز است.

بالاترین ظرفیت اسمی تولید در بین پالایشگاه های حاضر مربوط به پالایش نفت اصفهان بوده که در حال حاضر بالاترین ظرفیت اسمی و تولید بنزین را نیز دارا است. این پالایشگاه که در سال گذشته توانسته با 100 درصد ظرفیت اسمی خود فعالیت کند، بیشترین ظرفیت تولید گاز مایع و نفت گاز را نیز داراست . در بخش نفت سفید، نفت کوره و نفتا نیز بیشترین ظرفیت مربوط به پالایشگاه نفت بندرعباس بوده که پس از پالایش نفت اصفهان بالاترین ظرفیت اسمی مجموع تولیدات را در اختیار دارد.

میانگین خوراک پالایشگاه ها در سال 94:

سهم پالایشگاه ها در تولید فرآورده ها:

ضریب پیچیدگی پالایشگاه ها:

پالایشگاه‌ها متناسب با میزان پیچیدگی‌ فناوری­‌های به­ کار رفته در آن­‌ها، فرآورده‌های متفاوتی را تولید می­‌کنند که خود تعیین کننده­ سبد فرآورده­ های پالایشگاهی است.

درجه پیچیدگی یک پالایشگاه به توانایی تولید محصولات با ارزش در یک پالایشگاه اطلاق می‌­شود. این شاخص در پالایشگاه یکی از مهمترین عوامل موثر بـر وضـعـیـت سوددهی این صنعت است.

نوع فرایندهای مورد استفاده در پالایشگاه، تعیین کننده پیچیدگی آنها است و هر اندازه واحدهای تبدیل ثانویه یک پالایشگاه، بیشتر باشند درجه پیچیدگی آن نیز بیشتر خواهد بود.  درحقیقت ضریب پیچیدگی پالایشگاه، اطلاعاتی راجع به پیچیدگی پالایشگاه، هزینه‌های جایگزینی و توانایی ارزش‌افزوده یک پالایشگاه در اختیار قرار می‌دهد.

بر اساس محاسبات صورت گرفته برای تعیین میزان سطح پیچیدگی و به روز بودن پالایشگاه‌های کشور، عدد نلسون به طور متوسط 4.5 گزارش شده که این مقدار پایینی است.

محاسبه ضریب پیچیدگی قبل از اجرای طرح های کیفی سازی براساس عملکرد پالایشگاه و ضریب پیچیدگی پس از اجرای طرح های کیفی سازی براساس ظرفیت طراحی صورت پذیرفته است.

شرکت کارگزاری نهایت نگر بررسی کرد:
"شبندر" مهیای صعود قیمتی شده است؟

سهام شرکت پالایشگاه نفت بندرعباس از زمان عرضه همواره به عنوان یکی از پایه های اصلی بازار سرمایه مورد توجه فعالان بوده است. بررسی های تکنیکی نشان می دهند شبندر می تواند در هفته های آتی صعود قیمتی را تجربه نماید. در این یادداشت تحلیلی به تشریح مختصر پتانسیل های تکنیکی موجود پرداخته می شود.
سهام شرکت پالایشگاه نفت بندرعباس از زمان عرضه همواره به عنوان یکی از پایه های اصلی بازار سرمایه مورد توجه فعالان بوده است. بررسی های تکنیکی نشان می دهند شبندر می تواند در هفته های آتی صعود قیمتی را تجربه نماید. در این یادداشت تحلیلی به تشریح مختصر پتانسیل های تکنیکی موجود پرداخته می شود.

موارد مورد بررسی

    موج شماری نمودار قیمتی به سبک گلن نیلی
    موج شماری فاز اخیر قیمتی به سبک کلاسیک
    همبستگی قیمت نفت خام و کرک اسپرد فرآورده های نفتی
    نتیجه گیری

موج شماری نمودار قیمتی به سبک گلن نیلی

براساس گزارش شرکت کارگزاری نهایت نگر، بررسی نمودار قیمتی و مقایسه آن با الگوهای ارائه شده در سبک تحلیلی نئوویو نشان می دهد ریزش شبندر از سقف تاریخی دقیقاً مطابق با الگوی نشان داده شده در شکل ۱ (مثلث) بوده و بنابراین انتظار می رود ریزش بلندمدت در نقطه E خاتمه یابد.

موج شماری فاز اخیر قیمتی به سبک کلاسیک

همچنین موج شماری به سبک کلاسیک نشان می دهد از زمان آغاز رشد قیمتی که با لیبل START در شکل ۲ نشان داده شده است، دو موج از یک سه موجی با آرایش ۳:۳:۵ که آرایش موجی مخصوص پهنه ها (Flats) می باشد، تکمیل شده و انتظار آغاز پنج موجی (C) برای خاتمه سه موجی مذکور وجود دارد.

قیمت نفت خام و کرک اسپرد فرآورده های نفتی

کرک اسپرد (Crack spread): فاصله قیمتی یک بشکه فرآورده نفتی با یک بشکه نفت خام (خوراک)، کرک اسپرد نامیده می شود و هر چه کرک اسپرد عدد بزرگتری باشد نشاندهنده حاشیه سود ناخالص بالاتری است.

در شکل ۴، نمودار مقایسه ای نفت و بنزین سوپر در پنل بالای تصویر و نمودار کرک اسپرد بنزین به عنوان نماینده تولیدات شبندر در پنل پایین تصویر آورده شده است. این شکل نشان می دهد همبستگی تقریباً ۱۰۰ درصدی مابین قیمت نفت خام و بنزین حاکم بوده و همچنین کرک اسپرد تولید بنزین به صورت مستقیم از قیمت نفت خام تاثیر می پذیرد به طوری که همواره افزایش قیمت نفت خام (و بنزین) موجب افزایش کرک اسپرد یا حاشیه سود ناخالص تولید بنزین می گردد.

نتیجه گیری

    تحلیل های موج شماری به روایات مختلف نشان از اتمام روند اصلاحی شبندر دارد.
    افزایش قیمت نفت خام و متعاقباً فرآورده های نفتی با فرض ثابت بودن سایر فاکتورهای مؤثر بر سودآوری (از جمله سیاست های شرکت ملی پالایش و پخش)، موجب افزایش کرک اسپرد و حاشیه سود شبندر خواهد شد